Hồ Gươm được ví như trái tim của Thủ đô, nơi chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử quan trọng. Ngoài tháp Rùa, đền Ngọc Sơn, tháp Bút…, khu vực Hồ Gươm còn lôi cuốn với nhiều công trình kiến trúc Pháp đặc trưng.

Nếu đã có lần đi qua phố Ngô Quyền hẳn bạn sẽ ấn tượng với những hàng cây rợp bóng mát và hai bên là những tòa nhà, biệt thự mang đậm phong cách kiến trúc Đông Dương. Xuôi xuống đường này là khu nhượng địa của Pháp xưa, bạn sẽ đi qua Ngân hàng Nhà nước, Nhà khách Chính phủ, trụ sở Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, cạnh đó là tòa nhà trước kia là khách sạn Con gà trống, khách sạn Metropole, trụ sở Bộ Thương Mại, Bộ Văn hóa, Văn phòng Quốc hội, Khách sạn Hoà Bình, đại sứ quán Indonesia… Trên một góc phố Ngô Quyền giao với Lê Phụng Hiểu, có ba công trình mang kiến trúc Pháp đặc trưng của Hà Nội, đồng thời cũng là nơi chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng của lịch sử Hà Nội: Nhà khách Chính phủ, khách sạn Metropole Hà Nội và Vườn hoa Diên Hồng.

Nhà khách Chính phủ (12 Ngô Quyền)

kienviet Dau an kien truc Phap quanh khu vuc Ho Guom 2 — *Bắc Bộ phủ khi xưa – Nguồn: Tuấn Linh*

kienviet Dau an kien truc Phap quanh khu vuc Ho Guom 3 — *Nhà khách Chính phủ ngày nay tại số 12 Ngô Quyền. Ảnh: VnExpress*

Nơi đây trước kia là Dinh thự của Thống sứ Bắc Kỳ (đại tá, tổng chỉ huy quân đội Pháp tại Bắc kì), được xây dựng năm 1918. Mặt chính về hướng đông là đại lộ Henri Rivière (phố Ngô Quyền). Năm 1945 công trình này được đổi tên là “Phủ khâm sai” sau đó là “Bắc bộ phủ”, nay là “Nhà khách Chính phủ”. Tòa nhà đã trải qua bề dày lịch sử chống Pháp và chống Mỹ, cũng như lưu lại dấu ấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đây làm việc năm 1945, với tên gọi Bắc Bộ Phủ.

Công trình mang đậm dấu ấn phong cách kiến trúc cổ điển châu Âu hài hòa cùng kiến trúc bản địa, có quy mô bề thế, thể hiện tầm quan trọng của một cơ quan hành chính cao cấp nhất. Mặt chính của công trình hướng ra vườn hoa Chavassieux mà người dân quen gọi là vườn hoa Con Cóc. Tòa nhà gồm 3 tầng: Tầng hầm là nhà kho, phòng phục vụ và phòng lưu trữ giấy tờ. Tầng 1 có phòng khách lớn, các phòng khách nhỏ, phòng ăn, phòng làm việc và phòng đợi; ngoài ra còn có phòng ăn, phòng chơi bi a, phòng hút thuốc. Tầng 2 có phòng họp Hội đồng Bắc Kỳ và các phòng nghỉ với đầy đủ tiện nghi. Nội thất các phòng được trang trí cầu kỳ, lộng lẫy theo kiểu cổ điển châu Âu nhưng đưa vào một số họa tiết kiểu Việt Nam.

Mặt chính công trình có cấu trúc đối xứng, được chia thành 3 phần. Khối trung tâm là cửa lớn hình cuốn vòm, có mái hiên hình cánh hoa bằng kính và kim loại. Phía trên là một khối mái lợp ngói đá đen, phần đỉnh được trang trí cầu kỳ, tạo sự đăng đối hoàn chỉnh. Mặt sau của tòa nhà có kiến trúc tương tự mặt chính nhưng các họa tiết trang trí đơn giản hơn. Nhìn chung, phong cách nghệ thuật kiến trúc của công trình mang đậm tinh thần cổ điển Pháp đan xen với phong cách kiểu Phục hưng, Baroque và Art Nouveau.

Vườn hoa Diên Hồng

kienviet Dau an kien truc Phap quanh khu vuc Ho Guom 1 0 1 — *Quảng trường Chavassieux (nay là vườn hoa Diên Hồng) và Phủ Thống sứ Bắc Kỳ. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ quốc gia I*

kienviet Dau an kien truc Phap quanh khu vuc Ho Guom 1 — Vườn hoa Diên Hồng mới được cải tạo, nâng cấp kết nối với Nhà khách Chính phủ và các công trình di sản xung quanh, đài phun nước hơn 120 tuổi được bảo tồn nguyên trạng. Ảnh: wikipedia

Vườn hoa Diên Hồng hay còn gọi là vườn hoa Con Cóc nằm đối diện góc phố này. Đây là một trong những vườn hoa cổ nhất Hà Nội còn lại đến ngày nay. Khi được xây dựng, nó mang tên quảng trường Chavassieux, đối diện là vườn hoa nhà kèn và quảng trường Paul Bert (Thống sứ đầu tiên tại Bắc kì).

Đài phun nước hình tròn nằm ở giữa vườn hoa được ghi nhận là đài phun nước cổ nhất Hà Nội, có một trụ đá to hình vuông, cao khoảng 3,5m. Ở giữa và trên trụ đá ấy chính là tiểu sành đựng di hài của Chavassieux. Đây được xem là một điều đặc biệt và khác thường trong một kiến trúc cổ ở Hà Nội. Xung quanh có những con cóc bằng đồng phun nước lên trụ đá, các họa tiết trang trí cổ điển, bắt mắt, đó là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách kiến trúc của phương Đông và phương Tây. Đặc biệt, ngoài những con cóc bằng đồng ấy còn có hình tượng 8 con rồng đang chầu hướng về 4 chân trụ đá thể hiện sức mạnh và sự uy nghiêm.

Khách sạn Sofitel Legend Metropole Hà Nội

kienviet Dau an kien truc Phap quanh khu vuc Ho Guom 5 — *Hình ảnh khách sạn Sofitel Metropole trên một bưu thiếp thời thuộc địa. Ảnh: cafebiz*

kienviet Dau an kien truc Phap quanh khu vuc Ho Guom 6 — *Khách sạn Sofitel Legend Metropole Hà Nội được xây dựng theo phong cách kiến trúc cổ điển Pháp. Ảnh: zingnews*

Công trình thứ ba tại góc phố này chính là khách sạn Metropole Hà Nội – khách sạn cổ nhất còn lại đến bây giờ của Hà Nội. Được xây dựng năm 1901, khách sạn Metropole nhanh chóng trở thành một trong các khách sạn nổi tiếng nhất Đông Dương. Chính tại khách sạn này đã diễn ra những sự kiện nổi tiếng như: năm 1916 cuốn phim đầu tiên được công chiếu tại Hà Nội trong phòng tiệc của khách sạn, năm 1936 danh hài Charlie Chapline đến Việt Nam và cùng vợ hưởng tuần trăng mật ở tại khách sạn này, đây là nơi Joan Baez đã ôm đàn ghi-tar hát trong hầm trú ẩn dưới tiếng bom rơi, nơi Somerset Maugham đã hoàn thiện cuốn sách Quý ông trong phòng trọ,…

Mới đây, ngày 1 tháng 7, 2009 khách sạn Metropole Hanoi đã trở thành khách sạn đầu tiên mang tên gọi “Khách sạn Legend – “Huyền thoại” trong nhóm khách sạn Huyền thoại của Sofitel, bao gồm một số khách sạn đẹp nhất, những khách sạn đưa ra một cách hiểu khác về di sản sống và những khách sạn tầm cỡ một lâu đài. Sau Metropole Hà Nội, hai khách sạn khác là Sofitel Grand Amsterdam (vốn là một tu viện được xây dựng từ thế kỉ 15 tại Hà Lan) và Sofitel Santa Clara (vốn là một tu viện xây dựng từ thế kỷ 17 tại Colombia) sẽ có mặt trong danh sách các khách sạn huyền thoại vào năm 2010.

Khách sạn Sofitel Legend Metropole Hà Nội thể hiện nét cổ điển qua lớp sơn tường trắng, những khung cửa xanh, những hoạ tiết bằng sắt tinh xảo, ván tường bằng gỗ và một sân cỏ xanh tươi. Metropole là một trong số ít những khách sạn còn lại trong khu vực vẫn còn giữ được dáng vẻ cổ kính của mình.

kienviet Dau an kien truc Phap quanh khu vuc Ho Guom 4 — *Khách sạn Sofitel Legend Metropole Hanoi sở hữu lối kiến trúc Pháp cổ độc đáo. Ảnh: Hotel Sofitel Legend Metropole Hanoi*

Giờ đây, những người yêu Hà Nội có thể ngả lưng thư giãn trên quán cà phê kiểu Paris mang tên La Terrasse ở tại góc phố này nhâm nhi một tách cà phê, một ly kem Pháp hay một ly rượu vang Pháp chính hiệu dưới tán lá sấu cổ thụ. Với nhiều người nước ngoài, góc phố này là một địa điểm lý tưởng để quan sát cuộc sống sôi động của thành phố Hà Nội trên một góc phố thanh bình.

Bài viết: Ths. Nguyễn Đình Thành, Phương Thảo

XEM THÊM:

Top 10 Houses Awards – Giải thưởng tìm kiếm kiến trúc nhà ở đẹp do Kiến Việt Media tổ chức dưới sự bảo trợ của Hội KTSVN & bảo trợ truyền thông bởi Trang thông tin về Quy hoạch – Kiến trúc hàng đầu KIENVIET.NET tiếp tục hành trình tranh giải mùa thứ 5 năm 2022. Từ năm 2021, Giải thưởng mở rộng quy mô với 2 hạng mục lớn: Top 10 Houses Awards & Top 10 Interior Design Awards và được hợp nhất trong giải thưởng lớn mang tên Top 10 Awards.