Quyết định của chính phủ Campuchia về việc hoãn xây dựng các đập thủy điện mới trên sông MeKong đã được các nhà vận động hoan nghênh. Việc này được cho rằng sẽ cứu trợ hàng chục ngàn người dân sống phụ thuộc vào nguồn tài nguyên phong phú của dòng sông này.

Quyết định của chính phủ Camphuchia

Ngày 18/3/2020, Campuchia đã tuyên bố rằng họ sẽ không xây dựng bất kỳ đập thủy điện mới nào trên dòng sông Mekong trong thập kỷ tới. Sự đa dạng sinh học của dòng sông có thể bị tàn phá nhiều hơn bởi các dự án phát triển. Mục đích của quyết định này là làm giảm các quan ngại đó.

Mak Bunthoeurn là người quản lý dự án của NGO Forum ở Campuchia. Ông cho biết nhiều cộng đồng dân sư sống dọc theo bờ sông lo sợ họ sẽ bị buộc phải từ bỏ nhà cửa và sinh kế nếu kế hoạch phát triển đập trước đó được tiến hành.

“Người dân tận hưởng cuộc sống trên dòng sông. Sinh kế của họ phụ thuộc vào lượng cá và hệ sinh thái mà sông Mekong mang lại”. Mak Bunthoeurn hy vọng việc đình chỉ trong 10 năm này sẽ các nhà vận động có thêm thời gian để khuyến khích các cơ quan từ bỏ hoàn toàn các dự án xây đập.

Kiến Việt - Kế hoạch của Campuchia cho các đập thủy điện Mekong — Đập thủy điện trên dòng chính sông Mekong

Vai trò của sông Mekong

Sông Mekong là nguồn cung cấp lớn nhất cho nền ngư nghiệp thế giới. Nó chảy từ cao nguyên Tây Tạng xuống biển Đông. Sông đi qua Myanmar, Lào, Thái Lan, Camphuchia và Việt Nam.

Ít nhất 60 triệu người phụ thuộc vào nguồn tài nguyên sông Mekong. Tuy nhiên, nó ngày càng bị đe dọa bởi sự phát triển của ngành thủy điện. Không những thế, mối đe dọa còn đến từ sự biến đổi khí hậu và buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.

Campuchia đã công bố kế hoạch cho hai con đập thủy điện tại Sambor và Stung Treng trước đó. Tuy nhiên, cả hai hiện đang bị trì hoãn.

Thông tin từ Victor Jona về kế hoạch 10 năm của Campuchia

Victor Jona là một quan chức cấp cao Bộ Khai mỏ và Năng lượng Campuchia. Ông đã phát biểu với hãng tin Reuters rằng quyết định này được đưa ra sau khi một nhà tư vấn Nhật Bản đề nghị Campuchia nên tìm kiếm năng lượng từ nguồn khác.

“Theo nghiên cứu, chúng tôi cần phát triển than, LNG, nhập khẩu từ các nước láng giềng và năng lượng mặt trời”. Ông không thể đưa thêm thông tin chi tiết về kế hoạch tổng thể của chính phủ.

“Trong kế hoạch 10 năm, từ 2020-2030, chúng tôi không có kế hoạch thi công đập thủy điện trên dòng chảy chính (của sông Mekong)”. Tuy nhiên, quốc gia không loại trừ việc xây dựng đập trên các nhánh sông Mekong.

Nước láng giếng Lào đã mở hai đập mới trên dòng chính sông Mekong trong sáu tháng qua. Quyết định của Campuchia có nghĩa là Lào là quốc gia duy nhất trong lưu vực hạ lưu sông Mekong có kế hoạch phát triển ngành thủy điện.

Đánh giá của Marc Goichot về quyết định của chính phủ Campuchia

Marc Goichot là người đứng đầu Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên về nước ngọt ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Ông cho biết Campuchia đã làm gương cho các quốc gia khác. Marc Goichot mô tả quyết định này là “tin tức tốt nhất cho tương lai bền vững của hàng chục triệu người dân và sự đa dạng sinh học sống dựa vào con sông này. Đặc biệt là quần thể cá heo sông Irrawaddy lớn nhất thế giới.”

“Khoa học đã cho thấy rõ rằng những con đập đó sẽ làm giảm đáng kể ngư nghiệp và ngăn chặn dòng chảy trầm tích. Nó đẩy nhanh quá trình chìm và thu hẹp đồng bằng. Điều này đe dọa tương lai vựa gạo lớn của Việt Nam, vô số ngư dân và sự bền vững kinh tế lâu dài.”

Bunthoeurn kêu gọi Lào từ bỏ các dự án đập. Thay vào đó, chính phủ các nước ven sông Mekong nên tập trung vào việc tạo ra năng lượng từ mặt trời và gió.

Xem bộ sưu tập hình ảnh bài viết tại đây: