150 năm trước, Frank Lloyd Wright – một trong những thiên tài kiến trúc có tầm nhìn và ảnh hưởng nhất thế kỷ XX đã ra đời. Trong sự nghiệp kéo dài hơn bảy mươi năm, Wright đã phát triển phong cách ‘kiến trúc hữu cơ’ của riêng mình, và để lại nhiều dấu ấn đối với nhân loại như các công trình mang tính biểu tượng: Guggenheim ở New York và Fallingwater ở Pennsylvania.
Không chỉ là một kiến trúc sư, Wright là một nhà phê bình xã hội biết nhìn xa trông rộng. Ở thời đỉnh cao sự nghiệp, ông cũng nổi tiếng không kém các ngôi sao điện ảnh, và thường xuyên bị giới truyền thông săm soi cuộc sống – đời tư. Các giai đoạn trong sự nghiệp của Wright có thể được kể lại thành một cuốn tiểu thuyết, như cách mà hai nhà văn Anatxu Zabalbeascoa – Javier Rodríguez Marcos đã làm với Lives built, Biographies of Architects (tạm dịch: Cuộc đời hành nghề, Tiểu sử của các Kiến trúc sư)
Chủ đề của bài viết hôm nay sẽ là đời tư của Wright – 26 sự thật đằng sau người đàn ông với những công trình nổi tiếng.
1. 20 tuổi, chưa tốt nghiệp Đại học, Wright trẻ tuổi liều lĩnh tới Chicago để thực hiện ước mơ trở thành kiến trúc sư.
2. Công việc đầu tiên của ông là làm việc trong Văn phòng kiến trúc Silsbee do Joseph Lyman Silsbee điều hành. Thời gian này, Wright đã thiết kế một nhà thờ nơi người chú của ông giảng đạo.
3. Một thời gian ngắn sau khi làm việc với Silsbee, Wright đã rời đến công ty Adler & Sullivan với vai trò là một thực tập sinh. Tòa nhà đầu tiên nơi ông làm việc cho Louise Sullivan là Auditorium Building, cho phép ông công khai tên mình trong mỗi dự án.
4. Ở tuổi 22, Wright quyết định mua đất ở Oak Park để xây nhà và chung sống với người vợ đầu tiên, Catherine. Để trả tiền nhà, ông đã đề nghị kí hợp đồng 5 năm trị giá $5000 với Sullivan và được chấp thuận.
5. Mối quan hệ như thầy trò giữa Louis Sullivan và Frank Lloyd Wright đã bị phá vỡ vào năm 1893 khi Sullivan sa thải Wright, sau khi biết rằng ông đã bí mật làm việc cá nhân, ảnh hưởng tới công việc chung.
6. W.H. Winslow – một nhà sản xuất đồ sắt trang trí, người được Sullivan tín nhiệm trong nhiều dự án, đã ủy nhiệm Wright trẻ tuổi thiết kế ngôi nhà đầu tiên của ông. Đó là ngôi nhà đầu tiên góp phần xác định phong cách thiết kế của Wright – Organic Style (Kiến trúc Hữu Cơ), đặc trưng bởi mối liên kết giữa môi trường tự nhiên với con người, lấy cầu thang và lò sưởi làm trung tâm của ngôi nhà.
7. Wright thường thử nghiệm nhiều phong cách khác nhau trong mỗi thiết kế, điển hình là English Tutor (Gia sư tiếng Anh), bắt nguồn từ nghệ thuật truyền thống Art & Crafts của Scotland, hay Mayan Geometry (Hình học của người Maya) trong ngôi đền Yucatan.
8. Năm 1893, Daniel Burnham nổi tiếng thời bấy giờ đã đề nghị Wright hợp tác làm việc trong công ty của ông – Studio Burnham & Root. Ông cung cấp cho Wright khóa học ba năm tại Paris, nơi ông có thể sống cùng vợ và sáu đứa con, và hai năm nữa ở Rome để học kiến trúc cổ điển. Wright từ chối lời đề nghị.
9. Nhà trên thác – Fallingwater do Wright thiết kế được ủy quyền bởi cha mẹ của Edgar J.Kaufman, một nhà sử học trẻ tuổi sống tại Taliesin.
10. Ở tuổi 40, Frank đã tạo nên trào lưu cho một phong cách mới đối với kiến trúc nội địa, đặt dấu chấm hết cho những tầng hầm lãng phí diện tích.
11. Ông đã từng làm việc công việc mua – bán lại các bản in tiếng Nhật để trang trải cuộc sống.
12. Một trong những đam mê của Wright là dành thời gian chăm chút chiếc xe yêu quý của mình, một chiếc Stoddard Dayton màu vàng.
13. Vào đầu thế kỷ này, các tạp chí nổi tiếng bắt đầu xuất bản các bài viết về nhà của Wright. Một nhà xuất bản người Đức đã rất quan tâm đăng tải công việc của ông. Các tờ báo Chicago cũng lùng sục thông tin đời tư của Wright, xuất bản những tin tức gây tranh cãi về cuộc sống hôn nhân của ông với nhiều người vợ khác nhau.
14. Wright đã thiết kế và xây dựng căn nhà Taliesin trên một sườn đồi khu vực nông thôn để sống với người tình mới Mamah Cheney, sau khi chia tay vợ. Nơi đây trở thành một điểm đến của các kiến trúc sư muốn học hỏi kinh nghiệm từ ông
15. Trong khi xây dựng Taliesin, ông được giao hai dự án lớn là Midway Gardens và Khách sạn Imperial ở Tokyo.
16. Hỏa hoạn tại nhà vào năm 1914 đã giết chết 7 người, bao gồm các thực tập sinh, sinh viên, tình nhân Mamah Cheney và hai đứa con của Wright.
18. Nếu căn nhà Taliesin bị cháy thêm lần nữa, Wright sẽ không có đủ tiền để tái thiết. Một nhóm khách hàng cũ đã tập hợp lại để trả các khoản nợ của họ. Để giữ cho Taliesin có thể tồn tại, Wright và nhiều người làm việc cùng ông đã nghĩ ra các chương trình với mục đích kinh tế dành riêng cho sinh viên đăng kí, biến Taliesin trở thành nơi sinh viên có thể học hỏi và “trải nghiệm lối sống của Frank Lloyd Wright”.
17. The Miniature of Pasadena, Californa, là tác phẩm đầu tiên trong bốn ngôi nhà mà Wright xây dựng với hệ thống textile blocks (các khối dệt), một kỹ thuật thử nghiệm bê tông nguyên khối được trang trí với các mẫu hình học.
20. Nhà báo Herbert Jacobs ủy thác cho Wright thiết kế một căn nhà nhỏ vốn rất nổi tiếng trong giới kiến trúc sư trẻ mà chủ nhân của ngôi nhà bắt đầu tính phí những người đến xem nó.
21. Trong Thế chiến thứ II, khi hầu hết các tòa nhà bị dừng thi công, Wright bắt đầu thiết kế những ngôi nhà ở giá rẻ cho người Mỹ, cách mạng hóa khái niệm kiến trúc nội địa tại đất nước này.
19. Ở Arizona, Wright xây dựng căn nhà Taliesin West, nơi ông chuyển đến cùng với người vợ thứ ba của mình, vũ công người Montenegro – Olgivanna Lazović.
22. Wright đã thiết kế nhà ở cho diễn viên Marilyn Monroe và nhà biên kịch Arthur Miller.
23. Ở tuổi 80, Wright phát biểu rằng ông ủng hộ các công trình phát triển theo theo chiều ngang, thay vì chiều thẳng đứng gây căng thẳng thị giác.
24. Những năm cuối đời, ông sống trong một căn hộ ở Khách sạn Plaza, New York, và giám sát xây dựng Bảo tàng Guggenheim – công trình cuối cùng trong sự nghiệp kiến trúc.
25. 90 tuổi, ông tới Baghdad để gặp vua Iraq, người ủy thác cho ông một dự án đô thị đã không bao giờ xảy ra, vì nhà vua sau đó đã bị ám sát.
26. Cuối đời, Frank L.Wright truyền dạy cho thế hệ trẻ về cuộc đời làm kiến trúc của mình thông qua những bài giảng sâu sắc. Trong những lời trăn trối, ông đã vinh danh Louis Sullivan và tự hào với cuộc cách mạng kiến trúc mà mình để lại cho nhân loại.
Các thông tin trên được thu thập từ cuốn sách viết về các kiến trúc sư đương thời – Lives built, Biographies of Architects của hai nhà văn Anatxu Zabalbeascoa và Javier Rodríguez.
Nguồn: Archdaily
Dịch: DA
Sinh năm 1950, tại Fumel (lot-etgaronne) miền nam nước Pháp, ông học tại trường Ecole Nationale Supérieure des beaux arts Read more
Một câu chuyện về một người thanh niên trẻ châu Phi bằng khao khát được học hành đã đóng góp Read more
Học thuyết đầu tiên của Mỹ về quy hoạch đô thị ra đời từ việc quy hoạch cảnh quan và Read more
Phần này đề cập tới kỹ thuật hạ tầng đô thị bao gồm các vấn đề vệ sinh, cấp thoát Read more
Howard đã khích lệ nhiều người đi sau và đầu thế kỉ 20 những ý tưởng của ông đã hai Read more
Một vài ý kiến nhân đề cử 20 công trình kiến trúc thời kỳ đổi mới trên báo Tuổi trẻ Read more