Nghe đến cụm từ “đô thị sinh thái” ai cũng thấy rất hấp dẫn, nhất là tại các đô thị đang chuyển mình. Tuy nhiên việc vận dụng khái niệm ấy trong thực tế thì linh hoạt lắm. Thực ra ý tưởng về đô thị sinh thái không còn mới.
Cách đây hơn một thế kỷ, ông Ebenezer Howard (Anh) đã đưa ra ý tưởng “Thành phố vườn”, thể hiện khát khao về một không gian sống hòa hợp với thiên nhiên. Ý tưởng này đã được hiện thực hóa và trở thành trào lưu đối lập với sự đô thị hóa ào ạt trong thời đại công nghiệp hóa điên cuồng.
Bây giờ thì trên thế giới có rất nhiều khu đô thị sinh thái nổi tiếng, thậm chí là cả TP sinh thái như Calgary của Canada, Hawaii của Mỹ, Ottawa của Canada, Kobe của Nhật… Ấy vậy mà đến nay vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất về đô thị sinh thái.
Có nhiều người rất giỏi sử dụng khái niệm. Điều đó có khi rất tốt, nhưng cũng có khi không tốt mấy và có khi gây phức tạp. Những năm gần đây nhiều nhà đầu tư rất hăng hái với các dự án đô thị sinh thái. Các nhà quản lý thì phấn khởi vì đô thị có thêm sắc màu, các nhà tư vấn thì vui mừng vì được dịp vẽ cho sướng tay.
Đô thị sinh thái thì phải ở nơi có cảnh quan đẹp, đất đai nhiều. Thế rồi dự án nhanh chóng được hình thành. Đồ án quy hoạch được thể hiện như một tác phẩm đích thực. Nào là cây xanh mướt mát, nào là nước chảy quanh quanh, nào là tiểu cảnh hút mắt, các lớp biệt thự thì trang trọng khác vời… Phê duyệt rồi công bố cho dân, ai nấy hả hê, thầm ước con cháu mình được sinh sống trong khu đô thị sinh thái ấy.
Nhưng… Lại phải nhưng. Việc triển khai các dự án đô thị sinh thái nhiều khi cứ hay diễn ra theo kịch bản thế này:
Chờ mỏi mắt chẳng thấy sinh thái đâu. Dự án không nhúc nhích. Đâu đó là những giãi bày “khó khăn lắm anh ạ”, “chưa phù hợp thị trường”, “chưa hài hòa các yếu tố”, “em thấy thế này có khi lại hay hơn thế kia”… Thế rồi một ngày đẹp trời, đồ án đô thị sinh thái “được” hay đúng hơn là “bị” điều chỉnh. Bao nhiêu ý tưởng lãng mạn bay biến đâu quá nửa. Cũng có nhà quản lý chép miệng thở dài: “Đời ta chưa làm được, chắc đời con cháu ta sẽ làm.Thôi thì cứ thế này triển khai!…”
Mà có triển khai đâu! Lại không nhúc nhích, lại giãi bày, lại một ngày đẹp trời các ý tưởng lãng mạn chỉ còn phơ phất. Kèm theo cái chép miệng lần hai: “Đời con cháu ta biết có làm được không?”. Lần này thì dự án được triển khai bằng việc… động thổ. Rồi lại nằm yên.
Bẵng đi một thời gian, “phác đồ” cũ được soạn lại. Lần này thì đồ án hiện nguyên hình là một bản vẽ chia lô và yếu tố sinh thái duy nhất còn sót lại là … tên đồ án. Chẳng ai buồn chép miệng nữa, con cháu cũng chẳng còn mảy may cơ hội. Vậy là “sinh thái” trở thành “sinh ra để thái”. Đúng là thái thật. Thái rất mỏng!
Cho nên đến bây giờ, việc phát triển đô thị sinh thái đích thực ở nước ta còn èo uột lắm. Phê duyệt quy hoạch thì nhiều nhưng triển khai ì ạch, lại hay bị nạn xà xẻo. Khu Phú Mỹ Hưng ở Nam Sài Gòn thực ra cũng chưa đạt tiêu chí của đô thị sinh thái vì vẫn còn nhiều xe cơ giới, nhiều carbon… nhưng được như thế đã là quá tốt rồi. Có một chút chưa hãnh diện lắm vì còn nhờ yếu tố nước ngoài.
Đà Nẵng cũng có một số dự án vốn được gọi là khu đô thị sinh thái. Này là Thủy Tú, Golden Hills, kia là Hòa Xuân… Nhưng kết quả cho đến giờ, nơi có dáng dấp sinh thái nhất là khu Đảo Xanh bé tí và khu Phúc Lộc Viên cũng bé tẹo (mà Phúc Lộc Viên cũng có yếu tố nước ngoài). Còn mấy dự án tầm cỡ kia thì có cái đã “thái”, có cái sắp “thái”.
Hiện những ai yêu Đà Nẵng, yêu sinh thái chỉ còn đặt kỳ vọng vào khu Đồng Nò (tên đầy đủ là Khu đô thị biệt thự sinh thái, công viên văn hóa làng quê và quần thể du lịch sông nước Đồng Nò, phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn). Nói kỳ vọng vì nó có trở nên hiện thực hay không còn tùy thuộc nhiều phía. Có ba lý do để có thể kỳ vọng. Đó là quyết tâm của chính quyền, năng lực của nhà đầu tư và cuối cùng là mong muốn của cộng đồng.
Chính quyền đã có những chỉ đạo tuy chưa chính thức bằng văn bản nhưng cũng có sức nặng. Nguyện vọng của cộng đồng cũng có tác động nhất định. Vấn đề chính yếu hiện nay thuộc về nhà đầu tư – Tập đoàn Sun Group, vốn được xem là nhà đầu tư chiến lược tại Đà Nẵng với nhiều dự án lớn, trong đó có hai dự án nổi tiếng thế giới đã đưa vào hoạt động là Bà Nà Hills và Inter Continental.
Với dự án Khu đô thị sinh thái Đồng Nò, trước đây Sun Group cũng tâm huyết lắm, nhưng giờ có vẻ như hơi lung lay. Ấy là cái tâm lý thấy người ta “thái” nhiều quá, mình không “thái” cũng thiệt. Tuy nhiên, với tầm vóc và uy tín của mình, Sun Group không nên ngả nghiêng theo hướng đó.
Thực ra không phải cứ thái mỏng thì mới hiệu quả. Đấy chỉ là cái hiệu quả kiểu ăn non. Với một nhà đầu tư có tiềm lực thì những dự án thành công phải là dự án kiểu mẫu, có khả năng tạo ra thành công kế tiếp.
Khu Đồng Nò có diện tích gần 350 ha với sông nước bao quanh, lại kề cận danh thắng Ngũ Hành Sơn, đích thực là khu “đất vàng” của Đà Nẵng và nó chỉ nên thuộc về ai xứng đáng. Đây chắc chắn phải là khu đô thị sinh thái số một của Đà Nẵng. Đó là vấn đề mang tính nguyên tắc.
Tuy nhiên, hình thù khu đô thị sinh thái này ra sao thì có nhiều hướng để cụ thể hóa. Đô thị sinh thái trên thế giới có nhiều mô hình chứ không rập khuôn, miễn là luôn bảo đảm sự cân bằng với thiên nhiên. Các mô hình này không nhất thiết phải là thấp tầng, phải hoàn toàn là biệt thự (như nhà đầu tư e ngại) mà vẫn có thể có công trình cao tầng, có phố kinh doanh, các dịch vụ giải trí…
Vấn đề là tỉ lệ các thành phần đất phải phù hợp. Nôm na là phải nhiều cây xanh, mặt nước, tuyệt đối không có chia lô bán nền, hạn chế phương tiện giao thông cơ giới và có hệ thống tiện ích xã hội đa dạng như giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, thương mại…
Về tính thẩm mỹ, nơi đây không được phép thua kém Phú Mỹ Hưng và đương nhiên phải vượt xa Đảo Xanh, Phúc Lộc Viên. Ai đã đến Khu nghỉ dưỡng Inter Continental tại Sơn Trà sẽ phải ngất ngây trước vẻ đẹp mê hồn của sự giao hòa thiên nhiên với kiến trúc, phải ngả mũ trước sức sáng tạo của kiến trúc sư người Mỹ Bill Bensley. Thế mới là đẳng cấp của nhà đầu tư. Đồng Nò cũng phải đồng hạng về đẳng cấp như vậy và chẳng có lý do gì lại không một lần nữa cho Bill Bensley.
Đà Nẵng có định hướng phát triển “TP du lịch”, “TP môi trường”, có lẽ nào lại không có một khu đô thị sinh thái kiểu mẫu? Nhà đầu tư chiến lược Sun Group sau hai dự án để đời cho Đà Nẵng chẳng lẽ “gác kiếm” để lui về với “giá áo, túi cơm”? Hy vọng Đồng Nò sẽ không bao giờ có chuyện “sinh ra để thái”!
(Theo Infonet)