Cùng với sự phát triển của xu hướng kiến trúc xanh, các hệ thống tiêu chuẩn công trình xanh ngày phát triển, càng trở nên danh giá và đắt đỏ. Tuy nhiên, liệu rằng những chứng chỉ này đã thực sự đánh giá đúng giá trị “xanh” của công trình. Có nên hay không một hệ thống chứng chỉ mới phù hợp với đại đa số và thân thiện và rẻ hơn. Trong bài viết này Kienviet.net xin chia sẻ và bàn bạc với quý độc giả về hệ thống tiêu chuẩn quốc tế LEED.
Hệ thống xếp hạng LEED (*) là ý tưởng tuyệt vời ở thời điểm khởi đầu, nhưng nó đã trở thành biểu tượng của tất cả những quan niệm sai lầm về công trình xanh ngày nay. Thời gian cấp chứng chỉ chậm, khó và đắt đỏ, đánh giá của nó sai lệch rất nhiều so với các giải pháp Gizmo Green và hoàn toàn lờ đi nơi mà công trình sẽ được xây dựng cũng như đối tượng mà nó phục vụ.
“Chúng tôi cần một hệ thống phân loại đối lập với hệ thống hiện nay: nó cần phải thông minh, quan tâm tới địa điểm xây dựng, người sử dụng công trình, hơn nữa, cần nhanh, thân thiện và miễn phí, ai cũng có thể sử dụng”.

Hệ thống Phi LEED sẽ là điều thông minh hơn trong 4 cách thức mới…3 là về địa điểm và thứ tư là đối tượng mà công trình phục vụ. Thứ nhất, nó cần biết địa điểm đặt công trình trên thế giới, giống như chúng ta vừa thảo luận, bởi vì toà nhà bền vững Cape Cod thật nực cười về phi bền vững khi đặt trên bờ biển vùng vịnh. Sau khi biết đến khu vực xây dựng, còn cần phải biết địa điểm xây dựng: nó là nơi được xếp hạng tại thành phố, hay nằm tại thị trấn, ngôi làng, bản? Ví dụ về “xanh” gần Chicago rất khác so với “xanh” tại Cheyenne. Chúng ta biết rằng, điều quan trọng là phải rõ vị trí, cụ thể là biết địa điểm nằm trong thị trấn, nằm ở ngoại ô bao quanh thị trấn, hay tại vùng nông thôn. Và cuối cùng, phải luôn biết ai là đối tượng mà công trình phục vụ.
Bởi vì một giải pháp phục vụ cho người giàu chắc chắn sẽ không phục vụ người nghèo và ngược lại!
Nếu như hệ thống Phi LEED trở nên nhanh, thân thiện và rẻ, và tính toán và làm việc khác với các tiêu chuẩn của LEED. Trái điều hầu hết mọi người vẫn nghĩ, Hội đồng công trình xanh Mỹ – đơn vị bảo trợ của hệ thống LEED, là một công ty tư nhân, không trực thuộc chính phủ Mỹ. Được biết rằng, rất nhiều tiền được sử dụng để xác nhận LEED được kiểm định bởi các chuyên gia. Đó là minh chứng thực tế để nói rằng LEED thực sự phức tạp, nếu không sẽ không cần thiết phải cho các chuyên gia chứng nhận để quản lý nó và tiêu tốn tiền của Hội đồng công trình xanh Mỹ.
Không chỉ là phức tạp mà còn rất nhảm nhí khi dựa trên nền tảng điếm sổ, khiến dự án tích lũy điểm theo bất cứ cách nào mà bỏ qua các nguyên lý thông thường trong quá trình đó. Ví dụ số điểm mà bạn đạt được thông qua việc lắp thêm chỗ đạp xe đạp tương đương với việc bảo tồn cả một tòa nhà có giá trị lịch sử

Nó cũng đồng thời phân mảnh và rời rạc. Hệ thống LEED-ND (LEED cho Phát Triển Khu vực Lân Bang /LEED for Neighborhood Development- hay LEED-ND) có thể đánh giá khu phố của bạn là chứng chỉ Bạch Kim trong khi có thể nhắm mắt làm ngơ với sự bền vững thực sư của các toà nhà trong khu phố.
Và bạn có thể xây dựng một ngôi nhà hoặc văn phòng với chứng chỉ Bạch Kim tại một địa điểm gớm ghiếc và kém bền vững.
Các hệ thống tiêu chuẩn Phi LEED không nên chỉ dựa trên những tiêu chí nhất định. Thay vào đó, nó nên đa dạng hoá các tiêu chuẩn trung bình (tại thành phố, thị trấn, làng, bản..) trong sự hoà hợp với khu phố nơi đặt công trình, để công trình cuối cùng có thể tìm ra định hướng xanh thực sự. Và nó nên thực hiện hầu hết các tính toán, và người sử dụng hệ thống chỉ việc thực hiện những tính toán đơn giản. Nói một cách lý tưởng, nếu một người biết cách cân bằng sổ séc và khai thuế của họ thì có thể đánh giá công trình trong khoảng một giờ.

Những ý tưởng đơn giản này, nếu lựa chọn cẩn thận, có thể thực sự trở thành chỉ tiêu của các buổi thuyết trình về các hệ thống phức hợp. Ví dụ, Tiêu chuẩn LEED cho nhà ở nên đơn giản hơn hầu hết các tiêu chuẩn LEED hiện nay. Nếu như bạn muốn tìm hiểu về cách tín dụng làm việc tưới tiêu cảnh quan, phải cần tới 3 trang nói về các mối tương quan và tính toán phức tạp. Hệ thống Phi LEED chỉ nên đặt ra một câu hỏi cô đọng “ Bạn có muốn sử dụng hệ thống tự nhiên và đáp ứng tốt với cây trồng mà không cần tưới thời gian dài không ?”. Nếu câu trả lời là “có”, bạn nhận được tín dụng. Nếu không, bạn không thể!
Và giờ, là lúc chúng ta cùng thảo luận:
Có thể Phi-LEED không phải là thuật ngữ tốt nhất cho những gì mà hệ thống công trình xanh mới cần có?
…bởi vì LEED trên thực tế làm việc dựa trên các tiêu chí. LEED được thiết kế cho khu vực phía Bắc nơi mà điều quan trọng là đóng chặt và tận dụng nhiệt hiệu quả, nhưng sẽ hoàn toàn lạc lõng trong môi trường nóng ẩm nơi tôi làm việc. LEED-ND yêu những thành phố, dung túng các thị trấn và không thích làng mạc, ghét những bản làng. Và bạn sẽ bắt đầu với định dạng tốt nếu dự án của bạn được xây dựng ở thành phố, và kém may mắn hơn nếy bạn xây nó ở vùng nông thôn. Cuối cùng, bởi vì nó thiên về các giải pháp Gizmo Green (*), LEED sẽ phục vụ tốt cho bạn nếy bạn thực sự giàu có, và không tốt nếu như bạn ở tầng lớp trung bình. Và hãy quên nó đi nếu bạn nghèo. Bởi vậy, hãy cùng định hình lại nó: LEED thực sự hoạt động tốt nếu bạn giàu có và công trình của bạn nằm ở phía Bắc thành phố. Có lẽ có khoảng 1 % dân số thế giới phù hợp.
Chúng ta cần hệ thống đánh giá công trình xanh phù hợp với số còn lại!
Về tác giả Steve Mouzon : Ông là người sáng lập của Studio Sky và Mouzon Design, là kiến trúc sư, nhà quy hoạch, tác giả, nhiếp ảnh gia đến từ Miamo. Ông sáng lập ra New Urban Guild, trực thuộc dự án: Không gian ở thông minh (SmartDwelling). Đây là tổ chức phi lợi nhuận, một chi nhánh của Original Green initiative.
Chú thích :
(*) LEED là hệ thống tiêu chuẩn quốc tế về kiến trúc xanh, được công nhận và thẩm định cho những công trình kiến trúc, cung cấp cho bên thứ ba và chứng nhận rằng một tòa nhà hoặc một sở hữu công cộng được thiết kế và xây dựng dựa theo những tiêu chuẩn hướng đến việc cải thiện hiệu suất, kết hợp với các tiêu chuẩn về tiết kiệm năng lượng, hiệu quả thoát nước, giảm lượng khí thải C02, nâng cao chất lượng môi trường sống, nâng cao khả năng quản lý nguồn tài nguyên và khả năng linh hoat của công trình trong việc thích ứng với sự thay đổi.Được phát triển bởi US.Green Building Council (USGBC), LEED cung cấp cho các chủ sở hữu, cũng như các nhà quản lý một cơ sở vững chắc trong việc xác định và thực hiện các giải pháp “kiến trúc xanh” đạt tiêu chuẩn và khả thi như thiết kế, thi công, vận hành, bảo hành.
(**) Gizmo Green đề xuất rằng chúng ta có thể đạt được tính bền vững hơn bằng cách sử dụng những thiết bị tốt và vật liệu tốt hơn. Gizmo Green là một phần của giải pháp bền vững.
Mỹ Hạnh – Kienviet.net
(Dịch từ Archdaily)