Nằm trong chương trình Gặp gỡ mùa Thu 2013, sáng ngày 08/11/2013, Đoàn KTS Việt Nam đã tổ chức viếng nghĩa trang liệt sĩ đồi độc lập và thăm lại di tích Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Mường Phăng.
1. “Đồi Độc Lập, nằm ở phía đông bắc vùng lòng chảo huyện Điện Biên, thuộc xã Thanh Nưa. Trước đây đồi Độc Lập là một cứ điểm quan trọng (mà thực dân Pháp đặt tên là Gabrielle, tên một cô gái đẹp của nước Pháp) thuộc Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ của Pháp năm xưa. Với nhiệm vụ án ngữ phía đông bắc, nhằm ngăn chặn đường tấn công của bộ đội ta từ Lai Châu xuống và bảo vệ cho sân bay Mường Thanh; tại đây, quân đội Pháp bố trí nhiều hỏa lực mạnh và tiểu đoàn lính tinh nhuệ đã từng chinh chiến và bất bại ở nhiều nơi trên thế giới. Cứ điểm Độc Lập được thực dân Pháp tuyên bố là một trong những pháo đài BẤT KHẢ XÂM PHẠM.
![]() |
Ngày 15/3/1954, bộ đội Sư đoàn 312 và 308 của Quân đội nhân dân Việt Nam đã đánh tan và giải phóng cứ điểm Độc Lập. Khi chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử kết thúc, cứ điểm Độc Lập là bãi chiến trường đổ nát hoang tàn, mặt đất bị bom đạn cày xới, hầm hố giao thông hào chằng chịt, ngổn ngang dây thép gai, vỏ đạn, pháo, bom, mìn. Những năm sau này, nơi đây được Nhà nước quản lý là một điểm trong quần thể di tích lịch sử Chiến thắng Điện Biên Phủ.
Dưới chân đồi cứ điểm Độc Lập không xa là các bản: Mển, Nà Nốm, Tông Khao, Nà Ten… của đồng bào Thái, do ảnh hưởng của chế độ cũ để lại hầu hết đồng bào đói nghèo và mù chữ. Sản xuất lúa một vụ, năng suất thấp, gia súc gia cầm nuôi nhốt dưới sàn nhà, mê tín dị đoan… Hòa bình lập lại, nhân dân các bản quanh cứ điểm Độc Lập nói riêng, vùng lòng chảo Điện Biên nói chung đoàn kết, khôi phục hàn gắn vết thương chiến tranh, thi đua phát triển sản xuất. Với sự của Nhà nước, trường học, trạm y tế, công trình thủy lợi Nậm Rốm… được xây dựng phục vụ đời sống nhân dân. Hủ tục lạc hậu, tệ nạn xã hội bị bài trừ, cuộc sống mới của nhân dân đã hồi sinh và từng bước cải thiện trên chính mảnh đất bị bom đạn cày xới năm xưa.
Gallery not found.2. Khu di tích Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ – Mường Phăng cách thành phố Điện Biên Phủ khoảng 40 km đường bộ và 10km đường chim bay thuộc xã Mường Phăng huyện Điện Biên. Tọa lạc trong một khu rừng nguyên sinh tại địa phận xã Mường Phăng, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên, cách thành phố Điện Biên Phủ 25km về phía Đông.

Để đến sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên du khách phải đi bằng ô tô, vượt qua dốc Tà Lơi hiểm trở và nhiều đoạn đường quanh co, khúc khuỷu. Gần với Sở chỉ huy có đài quan sát trên đỉnh núi độ cao trên 1.000m, từ đài quan sát này có thể bao quát hoạt động và diễn biến ở thung lũng.
Bộ chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ đã đóng tại Mường Phăng trong vòng 105 ngày từ ngày 31/1/1954 đến 15/5/1954. Các cơ quan của Sở chỉ huy chiến dịch Đện Biên Phủ được xây dựng dọc theo con suối nhỏ, chạy quanh chân núi Pú Đồn, trên một diện tích tự nhiên khoảng 90km2, được bố trí thành một hệ thống liên hoàn, bao bọc trước sau có hầm hào, lán trại thuận tiện, phù hợp với tốc độ làm việc khẩn trương của Bộ chỉ huy chiến dịch đảm bảo được bí mật và an toàn tuyệt đối.
![]() |
Được bố trí dọc theo con suối nhỏ chạy quanh chân núi Pú Đồn, trên một diện tích tự nhiên khoảng 90km², Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ là một hệ thống chỉ huy và phòng thủ dã chiến gồm các hầm hào, lán trại liên hoàn được làm bằng những vật liệu đơn sơ như cây, tre, luồng, lá móc, lá gồi có sẵn tại khu rừng Mường Phăng, rất phù hợp với điều kiện tác chiến và làm việc khẩn trương, đồng thời vẫn bảo đảm được tính bí mật và sự an toàn cho bộ chỉ huy chiến dịch.
Từ căn hầm chỉ huy đi ra triền núi phía sau và trèo lên đỉnh đồi Pú Cá, có thể quan sát toàn bộ thung lũng Mường Thanh và các cứ điểm quan trọng của quân đội Pháp như Beátrice (đồi Him Lam), Gabrielle (đồi Độc Lập), Dominique (đồi D1), Éliane 1 (đồi C1), Éliane 2 (đồi A1), cầu Mường Thanh…
Tính từ ngoài vào trong, Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ gồm các đơn vị được phân bố theo thứ tự: trạm gác tiền tiêu, lán và hầm làm việc của cơ quan thông tin và Cục trưởng thông tin Hoàng Đạo Thúy, lán và hầm làm việc của sỹ quan liên lạc, lán và hầm làm việc của đoàn cố vấn Trung Quốc, lán và hầm làm việc của cơ quan chính trị, lán và hầm làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đường hầm xuyên sơn dài 69m nối liền lán của Đại tướng Võ Nguyên Giáp với Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái, lán và hầm làm việc của Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái, lán tác chiến, nhà hội trường, nhà ăn, bếp Hoàng Cầm, lán Ban cơ yếu.
Trải qua thời gian với nhiều tác động nghiệt ngã của thời tiết, nhiều cơ sở bị hư hại nặng nhưng cũng đã nhiều lần được trùng tu, tôn tạo, đặc biệt lán và hầm làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái… Chừng mươi năm trở lại đây, Mường Phăng đã được Nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng về điện, đường, trường, trạm, trong đó đoạn đường từ dốc Nà Nhạn vào đến xã, nơi vào thời điểm diễn ra chiến dịch Điện Biên Phủ chỉ là đường đất với xe thồ là chính thì nay đã được nhựa hóa, cả con đường dẫn sâu vào nơi đóng quân của Sở chỉ huy cũng được nâng cấp bằng con đường bê-tông dài hơn 1km xuyên sâu dưới cánh rừng Mường Phăng tạo điều kiện thuận tiện cho khách tham quan.
Gallery not found.3. Cứ điểm Độc Lập và khu di tích Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ là nơi lưu giữ giá trị lịch sử văn hóa của cuộc kháng chiến vĩ đại, nhắc nhở các thế hệ con cháu mai sau phát huy truyền thống Điện Biên Phủ anh hùng, xây dựng quê hương đất nước đẹp giàu.”
(Thông tin tổng hợp từ internet)
Hội Kiến trúc sư Việt Nam