Tường kính được áp dụng vào kiến trúc lần đầu tiên tại Đức năm 1926 và tạo nên cơn sóng thần quét qua thế giới phương Tây vào những năm 1970. Ngày nay con sóng đó vẫn đang lan ra khắp thế giới như một biểu tượng của kiến trúc “hiện đại”. Với sức mạnh không gì cản nổi của sự tiện dụng, kính đã làm thay đổi một cách nhanh chóng bộ mặt kiến trúc đô thị trên bình diện toàn cầu. Cùng với nó là những nhược điểm kỹ thuật vẫn chưa được khắc phục như làm tăng nhiệt độ đô thị, tiêu hao năng lượng, ô nhiễm ánh sáng… thì một chuỗi các vụ tai nạn do kính kiến trúc một lần nữa gióng lên hồi chuông báo động cho sự an toàn của cư dân trong các đô thị.

Cơn bão Ike năm 2008 đã thổi bay kính cửa sổ ra khỏi các tòa nhà chọc trời và gây ra cơn mưa kính xuống các đường phố của bang Texas. Ngày 29/8/2005 siêu bão Katrina đã phá vỡ 20% tường kính của thành phố New Orleans khi càn quét qua bang Louisiana.

Trong vụ nổ thiên thạch ngày 15/2/2013 tại Chelyabinsk, theo thống kê của Bộ Các tình trạng khẩn cấp Nga đã có khoảng 1.200 người bị thương mà đại đa số là do kính vỡ từ các tòa nhà.

Tại Trung Quốc, tháng 5/2011, kính vỡ rơi xuống từ một tòa nhà chọc trời ở quận thương mại Lujiazui ở Thượng Hải đã phá hỏng 50 xe ô tô. Ngày 20/8/2010 trần kính cao 20 m của một trung tâm may mặc thành phố Yiwu sụp xuống làm nhiều trẻ em bị thương.

Chiều 9/8/2012, nhiều tấm kính lớn đã bất ngờ rơi vỡ từ tầng 22 của tòa tháp 72 tầng thuộc tòa nhà Keangnam (Mễ Trì, huyện Từ Liêm, Hà Nội), vị trí rơi là sảnh tòa nhà tiếp giáp với mặt đường Phạm Hùng.
Báo cáo nghiên cứu của Royal Victoria Infirmary tại Newcastle (Anh quốc) trên 918 bệnh nhân ở tất cả các nhóm tuổi đã bị thương do thủy tinh thì 40% những vết thương là do kính kiến trúc gây nên và đó là những thương tích nghiêm trọng có yêu cầu phẫu thuật phức tạp và thời gian điều trị lâu dài. Kết luận từ Đại học Monash (Úc) thì thủy tinh là nguyên nhân hàng đầu của những chấn thương không chủ ý và trong đó kính kiến trúc chịu trách nhiệm phần lớn.

Nếu tại New York, Paris và Tokyo các bức tường kính chỉ được tìm thấy ở các khu vực thương mại, tài chính hoặc trung tâm thì chúng lại xuất hiện tràn lan ở những khu tư gia giàu có tại Thượng Hải và Bắc Kinh tương tự như Phú Mỹ Hưng ở Thành phố Hồ Chí Minh và Ciputra ở Hà Nội. Trong khi các tai nạn do kính kiến trúc ở Âu, Mỹ và Nhật Bản chủ yếu là do thiên tai bão lốc, động đất và sóng thần thì ở Trung Quốc nguyên nhân tai nạn chủ yếu lại do sai lầm của con người. Đây là điều cảnh báo cho công tác quản lý và sử dụng kính tại Việt Nam.

Tòa tháp JP Morgan Chase, Houston (Texas) sau cơn bão Ike

Nguyên nhân cơ bản

Bên cạnh tác động bất khả kháng do thiên nhiên, vô tình hoặc cố ý phá hoại thì nguyên nhân chính dẫn đến tai nạn từ kính kiến trúc là do thiếu các quy định an toàn, thiết kế sai, tay nghề thấp, thiếu bảo trì và quản lý yếu kém đã biến nhiều bức tường kính trở thành những quả bom hẹn giờ đe dọa mạng sống của các cư dân đô thị. Tai nạn do kính có những nguyên nhân sau :

Từ 0,1 – 0,3% kính tự vỡ do trong kính thường chứa hạt nickel sulfide và các tạp chất khác. Khi có chênh lệch giữa nhiệt độ thấp trong nội thất có điều hòa và không khí nóng bên ngoài sẽ tạo ra sự giãn nở khác nhau giữa kính và các hạt kim loại có thể gây ra hiện tượng tự vỡ, tỷ lệ này tăng cao khi sử dụng kính kém chất lượng.

Các nhà thiết kế thiếu kiến thức về vật liệu và các quy định an toàn dẫn đến thiết kế sai hoặc ủy thác việc lựa chọn vật liệu cho các nhà cung cấp dẫn đến việc sử dụng kính gần với năng lực sản xuất hoặc khả năng cung cấp của doanh nghiệp hơn là các tiêu chuẩn an toàn.

Tường kính là cấu trúc bên ngoài có độ bền thiết kế trung bình khoảng 25 năm, nhưng các bộ phận hỗ trợ như bu lông và các chất kết dính khoảng 10 – 15 năm sẽ trở nên lão hóa và gỉ sét, nếu không được kiểm tra và bảo dưỡng kịp thời tường kính sẽ trở thành mối nguy hiểm. Hiện tại ở Việt Nam hoàn toàn chưa có ngành công nghiệp bảo trì tường kính.

Do những thông tin không chính xác từ quảng cáo và vì áp lực giảm giá thành mà các công ty phát triển địa ốc bỏ qua yếu tố an toàn để sử dụng kính và vật liệu không phù hợp. Điều này phổ biến ở mọi dự án từ thấp đến cao và trên khắp cả nước. Theo điều tra mới đây của nhóm thực hiện đề tài “Quy chuẩn sử dựng kính đảm bảo an toàn – BXD” thì tỷ lệ kính an toàn ở Việt Nam hiện nay là 28%. Tỷ lệ này ở Thái Lan là 60%, Singapore 70%, Hoa Kỳ 80% và Nhật Bản 90%.

Nhưng nguyên nhân cơ bản của các vụ tai nạn là do các cơ quan quản lý Nhà nước đã chậm trễ trong việc thiết lập các tiêu chuẩn an toàn hiệu quả cho tường kính.

Cách khắc phục

Chính phủ và các cơ quan quản lý cần phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng quy định pháp luật để quản lý các công ty thiết kế, thi công, phân chia trách nhiệm rõ ràng người chịu trách nhiệm cho việc bảo trì những bức tường kính, vì mặc dù Việt Nam đã có những quy chuẩn “QCXDVN 05:2008/BXD”, “QCVN 16/2011/BXD” và “TCVN 8647:2011” cho kính và an toàn nhưng vẫn còn sơ sài và thiếu phần cơ quan có trách nhiệm kiểm tra và chế tài. Kinh nghiệm cho thấy: từ năm 1996 Trung Quốc đã ban hành các quy định kỹ thuật cho tường kính, nhưng các quy định này không đầy đủ, thiếu rõ ràng và hình phạt là tối thiểu nên các trường hợp tai nạn vẫn tăng nhanh.

Tổ chức đào tạo các kỹ sư kính kiến trúc tại các trường và cập nhật bồi dưỡng kiến thức cho đội ngũ kiến trúc sư, thi công và giám sát chuyên nghiệp trong lĩnh vực kính kiến trúc.

Tiến hành kiểm tra an toàn tất cả các công trình có tường kính, ưu tiên các công trình trên 10 năm tuổi và các công trình trong vùng có nguy cơ động đất, bão tố mạnh.

Thượng Hải có 1134 trên 4000 tòa nhà mất an toàn vì tường kính

Tham khảo từ Trung Quốc

Việc kiểm tra thiết kế và chất lượng của các bức tường kính ở Thượng Hải cho thấy những công trình xây dựng cách đây hơn 15 năm phần lớn là không đạt tiêu chuẩn an toàn, có 1134/4000 tòa nhà có nguy cơ cao. Tại Hồng Kông và Macao xác suất của sự cố kính vỡ ở các nhà cao tầng là 1/10.000 thì tại Thượng Hải con số này là 1 – 2/1000.

Quy định năm 2003 bắt buộc sử dụng kính an toàn, kính hai lớp cách nhiệt trong các tòa nhà cao tầng và kiểm tra tường kính nhưng không có hướng dẫn rõ ràng người chịu trách nhiệm cho việc bảo trì, sửa chữa vì vậy nếu có sự cố, nạn nhân rất khó để yêu cầu bồi thường. Trong khi chờ đợi Chính phủ ban hành các quy định mới, một số thành phố của Trung Quốc lập ra các quy định riêng của họ về vấn đề này. Cục quản lý xây dựng Thượng Hải đã ban hành dự thảo quy định :

1/ Kiểm tra mỗi 5 năm các công trình tường kính mới và kiểm tra hàng năm đối với những công trình trên 15 năm.
2/ Phạt từ 10.000 nhân dân tệ (1.566 USD) đến 100.000 nhân dân tệ (15.660 USD) để ngăn chặn các chủ sở hữu bỏ qua việc kiểm tra.
3/ Cấm xây dựng những bức tường kính ở căn hộ, bệnh viện và trường học, hạn chế tường kính trong các danh lam thắng cảnh và những nơi có ý nghĩa lịch sử và văn hóa.
4/ Tăng thêm các biện pháp phòng ngừa như thiết lập vùng đệm bằng cây xanh xung quanh các tòa nhà cao tầng và đòi hỏi trần nhà hoặc mái hiên phải được làm bằng kính an toàn hoặc vật liệu vững chắc khác để bảo vệ người đi bộ.
5/ Lập quỹ bảo hiểm giúp đỡ các nạn nhân của tai nạn liên quan đến các bức tường kính.

Bùi Chí Công
Chuyên gia kính nghệ thuật Việt Nam – Phó Tổng thư ký hiệp Hội Kính và Thủy tinh Việt Nam

Nguồn ảnh: Internet
Theo Tạp Chí Kiến Trúc Việt Nam số 4/2013

Bình luận từ Facebook

BÀI VIẾT LIÊN QUAN