“…từ trước đến nay chúng ta không có thiết kế đô thị? Thưa rằng: có! nhưng hời hợt và quan trọng là nó không được thực thi khi xây dựng, cải tạo đô thị. Người ta đã quá say sưa với những quy hoạch chung, quy hoạch định hướng cho vài chục năm sau, mà quên mất những quy hoạch chi tiết, những thiết kế đô thị phục vụ cho con người của ngày hôm nay…”
Trong lĩnh vực quy hoạch xây dựng, thiết kế đô thị (urban design) là một phần quan trọng, không thể thiếu đối với một đồ án quy họach xây dựng đô thị, là công cụ hữu hiệu của chính quyền trong quản lý đô thị. Vậy “ thiết kế đô thị” là gì? Có rất nhiều khái niệm. Nhưng bản chất của nó là thiết kế kiến trúc không gian đô thị.
Thiết kế đô thị cụ thể hóa nội dung của quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị về tổ chức không gian chức năng bên ngoài công trình; bố cục không gian, tạo cảnh quan và trang trí không gian đô thị… Một thiết kế đô thị tốt sẽ tạo nên một đô thị có bản sắc riêng, với những hình khối công trình hài hòa với không gian và cảnh quan xung quanh.
Thiết kế đô thị sẽ cho ta những khu phố tiện nghi, những dãy phố có nhịp điệu kiến trúc, hài hòa về mầu sắc, những không gian xanh, không gian công cộng với những kiến trúc nhỏ phục vụ cho cuộc sống con người từ kiểu dáng đèn đường, biển quảng cáo, biển báo… đến hình dáng chiếc ghế ngồi trong công viên, bên hồ nước, thùng đựng rác.v.v…
Thiết kế đô thị sẽ không có chỗ cho những nhà siêu mỏng siêu méo xây dựng một cách vô lối như đã và đang xảy ra tại các đô thị như Hà Nội, TP HCM. Thiết kế đô thị không cho phép vỉa hè trở thành của riêng của những nhà mặt phố, bị chiếm dụng để làm nơi bán hàng, bãi gửi xe cho một nhóm người. Thiết kế đô thị sẽ trả lại vỉa hè cho cộng đồng, cho người đi bộ, thực thi dân chủ và công bằng trong hoạt động giao thông đô thị. Thiết kế đô thị được thực hiện sẽ không có chuyện nhà xây cao tầng bị cắt ngọn, sẽ không có chuyện kiện tụng, thanh tra vì xây dựng không phép và trái phép.
Vậy từ trước đến nay chúng ta không có thiết kế đô thị? Thưa rằng: có! nhưng hời hợt và quan trọng là nó không được thực thi khi xây dựng, cải tạo đô thị. Người ta đã quá say sưa với những quy hoạch chung, quy hoạch định hướng cho vài chục năm sau, mà quên mất những quy hoạch chi tiết, những thiết kế đô thị phục vụ cho con người của ngày hôm nay.
Nếu như một quận, một tuyến phố nào đó có thiết kế đô thị được công bố công khai, dân chủ và minh bạch để người dân hiểu rằng nhà trong khu vực này được xây cao nhiêu mét, nơi kia được xây không quá bao nhiêu tầng, thì công việc cấp phép xây dựng sẽ đơn giản biết bao nhiêu. Có thiết kế đô thị, thì kiến trúc đô thị sẽ không còn bị tạp nham bởi những thứ kiến trúc lai căng, hổ lốn, nhại cổ, phi bản sắc.
Có thiết kế đô thị, sẽ không có chuyện đi khắp các phố của Hà Nội không dễ tìm ra một nhà vệ sinh công cộng. Muốn dựng một tượng đài cũng không có nổi một không gian cần thiết. Bài học của người Pháp để lại khi giúp chúng ta thiết kế đô thị thị trấn du lịch Sa Pa cách đâu mươi năm hình như ít được quan tâm.
Và như thế, nếu bảo kiến trúc đô thị của chúng ta nhạt nhòa không có bản sắc không phải là không có lý!
KTS Phạm Thanh Tùng – Hội KTS Việt Nam
Kiến trúc sư Koen Olthuis của Waterstudio.nl được Inhabitat đánh giá là kiến trúc sư ngoại lệ, người đi mở Read more
Bạn đã bao giờ muốn trồng cỏ ở khu vực cua xe ô tô vào nhà, nhưng bạn lại không Read more
Hệ thống hoạt động dựa trên web được điều chỉnh theo yêu cầu có khả năng kết nối được với Read more
CNN đã trao đổi với Ken Yeang, kiến trúc sư và cũng là nhà sinh thái học, nguyên lý thiết Read more
Loại đèn này có một tính năng đặc biệt cho phép đèn diode (LED) có thể bố trí và phát Read more
Những phát triển trong công nghệ hiển thị và vật liệu xây dựng đang dẫn đến những hình thức kiến Read more