Lồng sắt giúp người ta co mình lại, lãnh đạm với những gì bên ngoài cuộc sống riêng, không còn tin ai ngoài mình ra. Thói quen sống trong lồng sắt khiến không còn sự yên tâm trong một không gian mở, không có sự ngăn cách.
Không biết ai là người đầu tiên nghĩ ra cái lồng sắt nhưng đó quả là một “phát minh” lớn trong nghề xây dựng, một “phát minh” có giá trị ứng dụng rất rộng, rất bền lâu ở ta, nhất là ở các thành phố lớn. Việc ứng dụng sáng kiến này phổ biến đến nỗi hình thành cả một nghề làm lồng sắt, phố chuyên kinh doanh lồng sắt và cả một đội ngũ thợ chuyên hàn lồng sắt, gá lắp lồng sắt, mua bán trao đổi lồng sắt cũ đời cha truyền đời con.
Sau nhiều chục năm, không dừng lại ở những kiểu dáng đơn giản, lồng sắt biến hoá ngày càng phức tạp, đa dạng, mang những họa tiết nghệ thuật ít khi ngờ. Từ lồng sắt, những họa tiết nhiều màu vẻ này lan sang chấn song, tường rào, cánh cổng…
Không chỉ Hà Nội hay Hải Phòng mà ngay TP HCM, Cần Thơ, Đà Nẵng lồng sắt cũng phát triển; thiết kế nhà chung cư hiện đại hay biệt thự, bây giờ kiến trúc sư cũng phải nghĩ đến lồng sắt. Tóm lại, nếu chưa có lồng sắt thì nhà chưa thể là nhà. Lồng sắt trở thành một phần không thể thiếu, như cánh cửa, như khoá cửa, như các phương tiện an ninh tối thiểu và tối cần thiết.
Lồng sắt hình như có quê hương bản quán từ các khu nhà tập thể (bây giờ gọi là chung cư) kiểu cũ. Trước khi về nhà mới được phân phối, chủ nhân thường thuê làm lồng sắt ở cả hành lang phía trước và ban công phía sau nhà. Một công hai tiện ích: vừa chống kẻ gian vừa tranh thủ cơi nới thêm. Ban công phía sau vươn thêm ra 0,5m đến 1m. Hành lang phía trước vươn ra tương tự.
Nếu là tầng một thì còn hơn thế. Từ lối đi vào nhà và nơi nghỉ ngơi, hành lang và cả ban công cùng với diện tích vươn ra hình thành căn buồng mới từ một đến vài chục mét vuông ở cả hai phía căn hộ. Gian chính thành tối om nhưng có sao, nhà chật người đông, thêm được mét vuông nào hay mét vuông ấy. Chống kẻ gian rất hiệu quả. Cơi nới và bành chướng quyền tư hữu, cũng rất hiệu quả, tất nhiên rồi. Thế là nhà nhà làm lồng sắt. Không có một căn hộ nào không có lồng sắt. Các lồng sắt đua nhau bành trướng ra cả hai phía trước sau của ngôi nhà, còn trên nóc nhà là sự bành chướng của các thùng nước, bể nước.
Từ trên cao nhìn xuống, Hà Nội sáng loá những thùng nước inôx như những con ốc kim loại bò lổm ngổm. Còn nhìn ngang hoặc ngước lên, qua những chung cư kiểu cổ, Hà Nội bịt bùng lồng sắt chia vụn không gian thành những chiếc cũi nhỏ. Trong cũi là dày đặc quần áo, cả quần áo lót (bây giờ gọi là nội y) sặc sỡ, các loại cây cảnh trồng trong chậu và những đồ đạc nội thất bỏ đi thì tiếc, giữ lại thì không biết làm gì. Hà Nội xấu xí, nhếch nhác đi nhiều bởi những ngôi nhà chung cư 5 tầng xây dựng từ những năm 60 – 70 của thế kỷ trước. Ngoài sự xuống cấp của công trình, còn do những lồng sắt. Sau những chiếc lồng đó là vô số thứ phơi bày cuộc sống thường được giấu kín của chủ nhà, những thứ không nên, thậm chí là phải cấm lộ ra làm mất vẻ đẹp mặt phố.
Nhưng quan trọng hơn cả mỹ quan bên ngoài là sự xuống cấp của văn hóa mà những chiếc lồng sắt là một biểu hiện. Từ chiếc lồng sắt của các căn hộ cách đây vài chục năm, hiện nay nhiều cụm căn hộ trên cùng một tầng ở những chung cư kiểu cũ, lác đác ngay trên các căn hộ chung cư hiện đại, thậm chí ngay ở các biệt thư liền kề cũng xuất hiện lồng sắt.
Lồng sắt giúp người ta co mình lại, lãnh đạm với những gì bên ngoài cuộc sống riêng, không còn tin ai ngoài mình ra. Thói quen sống trong lồng sắt khiến không còn sự yên tâm trong một không gian mở, không có sự ngăn cách. Gần đây, khi sửa nhà, tôi kiên quyết yêu cầu phải có lồng sắt ngăn cách ban công với nhà hàng xóm. Lồng sắt làm xong, thấy yên tâm hẳn, nhưng cùng với sự yên tâm là nỗi lo lắng về tâm hồn mình.
Có dịp sang một vài nước, thấy lác đác có lồng sắt nhưng ở những nơi ấy, lồng sắt cũng không đến nỗi bịt bùng, kiên cố và ngày càng lan tràn như ở mình. Một câu hỏi tưởng chừng vu vơ: vì sao thế nhỉ, vì tình hình an ninh còn kém chăng, vì sự buông lỏng kiểu dáng kiến trúc đô thị chăng hay vì quan niệm về cá nhân kiểu phương tây đã ngự trị trong lối sống đương đại?
Cũng lại một ý nghĩ vu vơ khác: Nên chăng trong khi Hà Nội và khá nhiều thành phố khác đang quyết liệt chỉnh trang kiến trúc đô thị từ cải tạo các chung cư cũ, chống sụt lún, cắt ngọn những ngôi nhà xây vượt phép, hạ ngầm dây rợ điện lực và thông tin, xử lý nhà siêu mỏng, siêu méo… cần chú ý để có những quy định về lồng sắt để thành phố đẹp hơn và cũng giảm sự khuyến khích dù vô tình lối sống thờ ơ với những gì ngoài mình đang ngày một phổ biến
Kiến trúc sư Koen Olthuis của Waterstudio.nl được Inhabitat đánh giá là kiến trúc sư ngoại lệ, người đi mở Read more
Bạn đã bao giờ muốn trồng cỏ ở khu vực cua xe ô tô vào nhà, nhưng bạn lại không Read more
Hệ thống hoạt động dựa trên web được điều chỉnh theo yêu cầu có khả năng kết nối được với Read more
CNN đã trao đổi với Ken Yeang, kiến trúc sư và cũng là nhà sinh thái học, nguyên lý thiết Read more
Loại đèn này có một tính năng đặc biệt cho phép đèn diode (LED) có thể bố trí và phát Read more
Những phát triển trong công nghệ hiển thị và vật liệu xây dựng đang dẫn đến những hình thức kiến Read more