Kienviet.net – Liệu kiến trúc có thể cải thiện tỷ lệ sống sót của bệnh nhân ung thư? Tại Anh, một chiến dịch mới cho rằng những toà nhà đẹp có thể làm nên sự khác biệt vừa mới diễn ra.
Maggie’s Centres: Những thiết kế vì con người
Kiến trúc đẹp và nhân đạo có thể cải thiện cuộc sống và tỷ lệ sống sót của những người mắc bệnh ung thư. Ý tưởng mang tính cách cách mạng này là cốt lõi của một chiến dịch thiết kế và xây dựng 23 trung tâm của Maggie hỗ trợ bệnh nhân ở các bệnh viện chuyên chữa trị ung thư ở Anh được phát động vào cuối tháng 4 vừa qua tại Luân-đôn.
Theo kế hoạch, tính đến trước năm 2015, 40% những người được chẩn đoán mắc căn bệnh nan y này sẽ được tiếp cận với những căn phòng chăm sóc có kiến trúc trang nhã được một số KTS nổi tiếng nhất thế giới thiết kế miễn phí.
Những Trung tâm của Maggie được đặt theo tên của Maggie Keswick Jencks, vợ của nhà lịch sử lỗi lạc chuyên nghiên cứu về kiến trúc, Charles Jencks. Họ đã phát triển khái niệm các trung tâm chăm sóc bệnh nhân ung thư nhưng không dùng để khám và điều trị.
Trung tâm đầu tiên được KTS Richard Murphy ở Edinburgh thiết kế và được mở cửa năm 1996, một thời gian ngắn sau khi Maggie Jencks chết vì bệnh ung thư. Bob Leonard, bác sỹ điều trị ung thư cho cô nói: “Trong hệ thống dịch vụ chăm sóc y tế quốc gia, chúng tôi gọi những toà nhà là nhà chức năng. Nhưng thực sự chúng không phải là những toà nhà chức năng. Chúng tôi đã mất mát rất nhiều. Những gì chúng ta làm cho ngôi nhà và khu vườn của mình rất quan trọng. Tại sao chúng ta lại không dành những điều đó cho bệnh nhân ung thư?”
Có hơn năm Trung tâm y tế của Maggie đã được thiết kế và xây dựng bởi KTS Zaha Hadid (làm hypelink) và Frank Gehry, kể từ năm 1996. Trung tâm mới nhất ở bệnh viện Charing Cross của Luân-đôn do công ty Lord Rogers thiêt kế đã giành giải thưởng Riba Stirling năm ngoái. Những toà nhà này tiêu tốn £350.000 một năm cho chi phí vận hành. Chi phí này do quỹ từ thiện Maggie tài trợ. Nguồn thu của quỹ có được là từ những khoản tài trợ lớn của tay golf giàu có Colin Montgomerie.
Nhưng chỉ đến bây giờ chiến dịch này mới thực sự được đẩy mạnh với 7 trung tâm dự kiến được hoàn thành trước năm 2012. Năng lực thu hút của quan điểm khác thường về chăm sóc y tế chắc chắn dựa trên những gì mà nhà triết học Hy Lạp Plato đã nói: “Đây là lỗi trầm trọng của thời đại chúng ta trong việc điều trị bệnh trên cơ thể người – các bác sỹ đã tách rời linh hồn khỏi thể xác.”
Tòa nhà như một liều thuốc tinh thần
Edwin Heathcote, đồng tác giả với Charles Jencks trong một cuốn sách mới mang tên “Kiến trúc Hy vọng” đã phát biểu: “3000 năm qua, đã có nhiều bệnh viện đẹp tại trung tâm các thành phố nhưng trong 70 năm trở lại đây, điều đó hầu như đã biến mất. Đã có một sự gián đoạn xảy ra.”
Chắc chắn điều này là đúng: Kiến trúc bệnh viện uplifting tràn đầy ánh sáng được KTS vĩ đại Alvar Aalto thiết kế vào những năm 1930 và gần đây Bệnh viện Nhi đồng mới hoàn thành ở Luân-đôn do công ty Hopkins Architects thiết kế vẫn duy trì kiểu thiết kế kỳ lạ này.
Heathcote nói: “Maggie’s Centres đã hồi sinh ý tưởng toà nhà bệnh viện như là một công trình xây dựng hàn gắn – toà nhà đó như một liều thuốc tinh thần.”
Trudy McLay, một người sử dụng trung tâm được Frank Gehry thiết kế ở Dundee nói: “Bước qua cánh cửa, tôi chỉ thấy toà nhà bao bọc tôi trong tình yêu thương. Nó rạng rỡ, nó là ánh sáng và điều đầu tiên bạn làm là mỉm cười. Toàn bộ toà nhà làm cho bạn mỉm cười. Chúng tôi chia sẻ niềm vui với toà nhà này.”
Các KTS cũng vậy. Ted Cullinan, người đang thiết kế trung tâm Maggie nằm ở đông bắc Newcastle chia sẻ niềm vui mừng và nói một cách nồng nhiệt về kiến trúc. Ông nói về kiến trúc như “một sự điều tra về cách mà trung tâm Maggie nỗ lực để đạt được một kết quả nhân đạo thông qua các phương tiện thẩm mỹ.”
Viễn cảnh thiết kế các toà nhà đòi hỏi tổ hợp tiện nghi, bệnh nhân được giám sát một cách tế nhị và có sự riêng tư.
Charles Jencks cho biết cơ sở ý tưởng của Maggie có thể được mở rộng đối với việc điều trị những loại bệnh khác, đặc biệt là bệnh tim và Alzheimer. Ông nói: “Nếu chúng ta sống được 120 tuổi, chúng ta sẽ dành 1/3 cuộc đời trong bệnh viện. Và bệnh viện sẽ phải trở thành các thành phố nhưng phải là những nơi đẹp và có cuộc sống tốt.”
Làn sóng Những trung tâm của Maggie mới sẽ là một sự thể hiện tuyệt vời của kiến trúc có xu thế hướng đến những ý tưởng nhân văn đơn giản.
Người ta phải hy vọng rằng những toà nhà chữa bệnh tinh thần này sẽ tạo ra một hiệu ứng nhẹ nhàng gợi nhớ đến phương châm lay động lòng người của Trung tâm y tế Finsbury của Luân-đôn, một kiệt tác kiến trúc y học được KTS Berthold Lubetkin thiết kế vào cuối những năm 1930: “Chẳng có gì là quá tốt cho những người bình thường.” Thật mỉa mai làm sao khi toà nhà tuyệt vời này hiện đang bị đe doạ phá huỷ.
Những trung tâm ý tế đã được xây dựng
Paimio Sanatorium, Phần Lan doKTS Alvar Aalto thiết kế đã lấy những ý tưởng đầu tiên của Chủ nghĩa hiện đại về ánh sáng và không khí sạch để đạt được kết quả đúng như lý thuyết bằng cách đặt một chiếc ghê tắm nắng trên sân thượng.
Trung tâm y tế Finsbury do Berthold Lubetkin và Tecton thiết kế là toà nhà y tế nhỏ mẫu mực nhất ở Anh. Thiết kế này sử dụng những tấm kính lớn gần như là một cuộc cách mạng khiến người ta sửng sốt năm 1938.
Trung tâm y tế Ravelo, Tenerife, do Gpy Architectos thiết kế đã lấy ánh sáng và quang cảnh cho bệnh nhân của Chủ nghĩa hiện đại cho toà nhà xinh đẹp có ngoại thất thô được mềm hoá bởi nội thất bằng gỗ.
Trung tâm y tế Pictou Landing, Nova Scotia đã sử dụng những ngón nghề thủ công trong xây dựng của cộng đồng Mi’kmaq đểtaoj ra một toà nhà có khung gỗ và ván ốp dường như hấp thụ triệt để bất cứ cái gì mà thiên nhiên ban tặng cho nó.
Trung tâm y tế Sanatorium, Vienna do Josef Hoffman thiết kế, nhấn mạnh đến đường tuyến và ánh sáng để tạo ra một môi trường xoá sạch luồng không khí ảm đạm của bệnh tật chiếm ngự trong các bệnh viện truyền thống.
• Thanh Huyền (Tổng hợp từ Independent)
(Đề nghị ghi rõ nguồn kienviet.net khi đăng tải lại bài viết này!)
Nara (奈良市, Nara-shi), là thủ phủ của tỉnh Nara, thuộc vùng Kansai, gần Kyoto. Theo thống kê năm 2003, thành Read more
Kiến trúc sư Koen Olthuis của Waterstudio.nl được Inhabitat đánh giá là kiến trúc sư ngoại lệ, người đi mở Read more
Mỗi đô thị lớn trên thế giới thường nổi tiếng với một dòng sông, và thước đo cho sự phát Read more
Bạn đã bao giờ muốn trồng cỏ ở khu vực cua xe ô tô vào nhà, nhưng bạn lại không Read more
Quần thể khu nghỉ Vạn Lý Trường Thành (Commune by the Great Wall) là một dự án khác thường: một Read more
Trong lần đầu tiên đến thăm vị trí xây dựng công trình KTS. Shigeru Ban đã rất quan tâm đến Read more